Nghề truyền thống
Cứ về Ước Lễ, xã Tân Ước, Thanh Oai, Hà Nội ngày thường, chỉ thấy người già và trẻ em. Một không gian yên bình với la đà khói hương phảng phất nơi mái chùa cong vút. Những con ngõ rêu phong, những bức tường đổ màu thời gian gợi nỗi niềm lưu luyến.
 |
| Cổng làng Ước Lễ.(Ảnh: Internet) |
Chất quê vẫn chưa phai nơi mảnh đất này. Con người vẫn đậm tình đậm nghĩa, thật thà chất phác. Nhiều cụ già giỏi nghề, giờ không làm việc, buồn chân buồn tay, có lúc đòi con cháu đưa theo ra phố để “giã một mẻ giò”.
Nhưng nào có được. Giờ ít ai giã giò bằng tay. Công đoạn ấy đã được máy móc làm thay. Nhưng lạ lắm, đó là cái cốt của con người làng quê hay lam hay làm. Giờ làng Ước Lễ không còn tiếng giã giò như xưa, bởi người trẻ đã mang nghề đi khắp nơi, chỉ còn một vài hộ làm nghề gắn bó với quê, nhưng là những người cũng phải “bắt mối” với những cửa hiệu ở phố thị mới có cơ tồn tại.
Sống với nghề, bám lấy nghề không chỉ là cuộc mưu sinh, mà còn là giữ nghề cha ông, giữ cái nếp của làng như sợ chỉ nhãng đi một cái, là sẽ chẳng còn một thứ nghề đã trải qua khá nhiều thăng trầm cùng lịch sử.
Sử sách trong làng còn ghi lại, vào thời nhà Mạc, có một cung tần trong triều đình vốn là người làng Ước Lễ đã về xây cổng làng và dạy cho nhân dân nghề giò chả.
Dưới thời phong kiến, món ăn này rất cao quý, bữa cỗ có món giò chả thì coi như sang lắm. Còn bây giờ nó trở thành món ăn truyền thống, dân dã hơn, mọi tầng lớp đều có thể thưởng thức giò chả.
Người Ước Lễ tự hào đến nỗi, năm 2003, cụ Nguyễn Văn Hanh còn tôn vinh tổ tiên, tôn vinh làng nghề bằng việc làm một miếng chả to nhất Việt Nam, được ghi nhận kỷ lục guiness Việt Nam.
 |
| Giò chả Ước Lễ nay đã trở thành thương hiệu uy tín. (Ảnh: Internet) |
Giữ nghề, nghề chẳng phụ
Đến 90% dân làng Ước Lễ mang nghề giò chả đi xa, lập nghiệp và thành công. Thương hiệu ấy đã và đang được trải ra khắp trong Nam, ngoài Bắc.
Sống thật, làm thật, kiếm sống bằng nghề của cha ông để lại thì cũng phải có trách nhiệm bảo lưu tiếng thơm và thương hiệu cha ông. Đó là một quan niệm đã ăn sâu vào nếp nghĩ của người dân làng Ước Lễ, dù có đi xa tận đâu lập nghiệp.
Vợ chồng ông Trần Công Châu và bà Tô Thị Duyên đã mấy chục năm mang nghề ra Thủ đô lập nghiệp mở ra nhà hàng Trần Công Châu. Bà Duyên bảo rằng, từ khi sinh ra đã thấy cha mẹ làm nghề. Công việc vất vả, nhưng cuộc sống cũng chẳng đến nỗi.
“Người dân Ước Lễ luôn tin rằng, nghề truyền thống của cha ông sẽ không bao giờ mai một, bởi chúng tôi luôn có ý thức giữ nghề. Mà để giữ được, trước hết là nhờ vào uy tín. Cả gia đình tôi hiện vẫn dốc lòng cho công việc này”.
Bà Duyên kể, khoảng năm 1983 đến 2000, nhu cầu tiêu thụ của người dân quanh khu vực gần Ước Lễ không nhiều. Vì vậy, cũng như nhiều người khác, vợ chồng bà Duyên quyết định mang nghề truyền thống của gia đình ra Hà Nội lập nghiệp.
Đây cũng là quãng thời gian vất vả nhất khi giò chả sản xuất ra ế ẩm do các cửa hàng của dân Ước Lễ chưa có thương hiệu, cũng như chưa tạo được uy tín với khách hàng, lại phải cạnh tranh với cơ sở sản xuất khác. Trước khó khăn này, một số người đã phải chuyển nghề khác.
Tuy nhiên, với quyết tâm giữ nghề truyền thống của cha ông, những người con làng Ước Lễ như ông Châu, bà Duyên... không nản lòng, từng bước khắc phục khó khăn rồi phục hưng nó.
Ngoài những mặt hàng truyền thống của làng Ước Lễ, như giò chả lợn, bò, nem chua, nem tai, gia đình ông Châu cùng nhiều nghệ nhân của làng Ước Lễ đã sáng tạo ra những món mới như nem chua rán, nem chua nướng... được thị trường ưa chuộng.
 |
| Công nhân làm việc thủ công ở nhà hàng Trần Công Châu để cho ra những sản phẩm nem chua rán thơm ngon. |
Trong khi thị trường tràn ngập thực phẩm “bẩn”, nhiều cơ sở giò chả sản xuất sản phẩm chất lượng kém thì giò chả, nem Ước Lễ cũng bị mang tiếng lây.
Vì vậy, để bảo vệ uy tín, thương hiệu, người làm giò chả Ước Lễ đã lập website thông tin, giới thiệu sản phẩm với những cam kết nhân văn, là bảo đảm thực phẩm sạch, chất lượng. Họ không chỉ truyền lại cho con cháu một nghề mà truyền lại cả tư duy làm ăn đạo đức.
Anh Trần Thắng Mỹ (SN 1984), con trai ông Trần Công Châu, tâm sự, những người trẻ đang “giữ lửa” nghề của làng như anh, luôn khắc ghi lời dạy của cha mẹ, ông bà về “chữ Tâm” trong nghề để thương hiệu giò chả Ước Lễ được gìn giữ và phát triển.
